Treść strony - Logopeda
Ćwiczenia słuchu fonematycznego
Ćwiczenia słuchu fonematycznego
Słuch fonemowy jest to zdolność rozróżniania fonemów, czyli dźwięków mowy ludzkiej.
Należy pamiętać, że dziecko z zaburzonym słuchem fonematycznym dobrze słyszy słowa, lecz nie potrafi różnicować pojedynczych dźwięków lub złożyć ich w całość. Dziecko musi z potoku słyszanej mowy wyodrębnić wyrazy, w nich sylaby, w sylabach- głoski. Aby zrozumieć sens tekstu musi uchwycić kolejność głosek w wyrazie i umieć je zróżnicować. Zaburzenia słuchu fonematycznego utrudniają rozumienie mowy, są przyczyną wadliwej wymowy fonemów, co uwidacznia się w czytaniu i pisaniu.
Przy niedokształceniu słuchu fonemowego dziecko może:
- nie rozróżniać głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, ustnych i nosowych, zamieniać syczące na szumiące (s - sz,
- mieć problemy ze zrozumieniem poleceń słownych,
- zniekształcać wyrazy pisząc z pamięci lub ze słuchu,
- spotkać się z trudnościami podczas czytania całych wyrazów, a następnie zdań mieć problemy z nauką wierszy czy języka obceg.
Przykładowe ćwiczenia
- Wyróżnianie wyrazów w zdaniu.
- Wyróżnianie sylab w wyrazie, najlepiej za pomocą klaskania (jedna sylaba- jedno klaśnięcie), oprócz tego można bawić się w kończenie wyrazów, podajemy pierwszą sylabę, np. ko-, a dziecko dodaje - ło (koło).
- Wyróżnianie głosek w wyrazach- najpierw na początku wyrazu, potem na końcu i w środku. Można użyć do tego obrazków, spośród, których dziecko wyszuka obrazki zaczynające się lub kończące na daną głoskę.
- Wymyślanie rymujących się wyrazów (czytanie, pisanie, szukanie obrazków itd.).
- Układanie kilku wyrazów w kolejności od najkrótszego do najdłuższego (a, po, las, okno, lalka.
- Rysowanie przedmiotów zaczynających się (kończących, lub mających w środku) na daną głoskę.
- Słuchanie (starsze dzieci mogą same przeczytać) wierszy, w których występuje jak najwięcej dźwięków do naśladowania. Można wykorzystać następujące utwory: Lokomotywa, Ptasie radio, Kotek.
- Dobieranie w pary wyrazów, które różnią się tylko jedną głoską (koza- kosa, mama- dama, tata- data, pije- bije, Ala- Ola).
- Podkreślanie czerwoną kredką wyrazów, które "syczą", a niebieską, tych, które "szumią" (sok, puszka, szachy, postój, proszek, ser).
- Rozpoznawanie głosów zwierząt zarejestrowanych na taśmie magnetofonowej. Najpierw będą togłosy zwierząt najbardziej znanych: psa, kota, krowy, kury, koguta, kaczki, gęsi, konia, kurcząt, świni, żaby, gołębia; potem głosy zwierząt, zktórymi dzieci stykają się rzadziej, np.: kozy, osła, lwa, mewy, wrony, wróbla, bociana itp.
- Chłopców sprawdzić możemy przy rozpoznawaniu odgłosów charakterystycznych dla pojazdów: samochodu, traktora, pociągu, motocykla, tramwaju, wozu straży pożarnej, karetki pogotowia, statku, roweru, wrotek, deskorolki, itp.
- Dość trudnym, wymagającym dużego skupienia, jest zadanie odgadnięcia odgłosów docierających zza przysłony (parawanu), albozsąsiedniego pomieszczenia. Może tobyć np.: odgłos przelewania wody, rozdzierania papieru, telefonu, przesuwania krzesła, upadku piłki, gwizdu czajnika, brzęku kluczy, itd.
- Udzielanie przez dzieci odpowiedzi na pytanie: co słyszysz? Dziecko zzamkniętymi oczami wsłuchuje się wciszę - żadne dźwięki nie są wytwarzane celowo. Po krótkim czasie wsłuchiwania się określają, co słyszy: stukot butów obruk, skrzypnięcie drzwi, szczekanie psa, odgłos samochodów, ptaków, rozmowy ludzi itp.
- Słuchowa analiza podanego rytmu iruchowe jego odtwarzanie poprzez wyklaskiwanie, wystukiwanie, wytupywanie.
- Graficzne odtwarzanie wysłuchanego rytmu (rysowanie kropek lublinii). - odtwarzanie rytmiczne układów przestrzennych - na podstawie układu np.klocków, dziecko wystukuje lub wyklaskuje rytm.
- Rytmiczne wypowiadanie treści krótkich wierszy (z wyklaskiwaniem).
- Zabawa "Kto to?" - rozkładamy zestaw obrazków (figurek) zwierząt - kot, pies, kura, krowa, koza, kogut, świnka, koń itp. Dziecko nazywa zwierzęta (ustalenie, że dziecko je rozpoznaje). Następnie mówimy wyraz sylabami, a dziecko dokonuje syntezy i wypowiada cały wyraz wskazując zwierzątko (po kilku razach następuje zmiana ról)..
- Rozpoznawanie obrazków zaczynających się od tej samej sylaby.
- Rozpoznawanie obrazków kończących się tą samą sylabą.
- Sztafeta sylabowa - tworzenie wyrazów rozpoczynających się od tej samej sylaby - mama, makaron, marzenia, makrela itp. lub kończących się tą samą sylabą np. piżama, rama, mama, tama itp.
- Łańcuch sylabowy - rozpoczynamy zabawę wypowiadając dwusylabowy wyraz, dziecko powtarza wyraz idzieli go na sylaby. Druga sylaba staje się początkiem nowego wyrazu powstałego np: wa - ta (wata), ta - ma (tama), ma - ki (maki), ki - je (kije), je - my (jemy), my - dło (mydło) itak aż do wyczerpania pomysłów.
- Analiza z podskokami - podajemy dziecku wyraz, a jego zadaniem jest podzielić go na sylaby, ale po wymówieniu każdej z nich musi podskoczyć np. balony- ba(podskok) - lo(podskok) - ny(podskok).
Ćwiczenia słuchowe online:
https://www.youtube.com/watch?v=FwkAnAZo_zM
https://www.youtube.com/watch?v=3EMJJtJzm4Q
https://www.youtube.com/watch?v=FHaGYnyHIlc
https://www.youtube.com/watch?v=jgFNvlZGAEc&t=98s
Zapraszam również do ćwiczeń rytmicznych będących nieodłączną częścią zajęć logopedycznych. Ćwiczymy tu przede wszystkim uwagę słuchową- bardzo ważną przy poznawaniu dźwięków i nauce ich artykulacji:
https://www.youtube.com/watch?v=Chw8JrcTt_U
Zabawy słuchowe
zabawy słuchowe by halinaw1 on Genially
