Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1 w Nowym Dworze Mazowieckim

Zabawy z samogłoskami

Zabawy z samogłoskami

ZABAWY  Z  SAMOGŁOSKAMI

Film instruktażowy  – W  JAKIM CELU  I  JAK  ĆWICZYĆ  WYMOWĘ  SAMOGŁOSEK?

https://www.youtube.com/watch?v=MTHy17YHYs0

 

ROZGRZEWKA

• wdech nosem, powolny wydech ustami (3-5x)
• uśmiech /dziobek (wargi wysunięte/wargi jak do szerokiego uśmiechu) ćwiczymy na zmianę
• uśmiech/całus (wargi jak do szerokiego uśmiechu/wargi wysunięte mocno do przodu przy cmoknięciu) ćwiczymy na zmianę
• kląskamy biegając (może być w miejscu) (kto nie potrafi jeszcze kląskać językiem - zamiast kląskania mlaskanie)
• parskamy jak konik (dmuchanie na rozluźnione wargi)
• chuchanie na zmarznięte dłonie: chu chu chu
• studzenie herbaty dmuchaniem (wargi jak do wymowy u)

 

ZABAWY Z MISIOWYMI OBRAZKAMI

• Oglądamy kolejne obrazki z misiami wymawiającymi samogłoski i przed lustrem wymawiamy samogłoski układając usta tak jak misie na obrazkach.  (Obrazki do pobrania w dokumentach pdf samogłoski)
• Wypowiadamy samogłoski parami a-i, a-u, a-e, a-o, a- y (układamy też parami odpowiednie obrazki)
• Losujemy obrazek z misiem wymawiającym samogłoskę i odgadujemy jaką samogłoskę wymawia miś.                                                                      (Dla dziecka, uczącego się czytać, obrazki z tyłu podpisujemy odpowiednimi literami, by mogło sprawdzić czy prawidłowo odgadło samogłoskę).
• Wypowiadamy bezgłośnie samogłoskę, a dziecko odgaduje jaką. Potem zamiana ról.

 

ZABAWA Z SAMOCHODAMI

• Udajemy syreny: wozu strażackiego e-o-e-o-e-o, radiowozu policyjnego i-u-i-u-i-u, karetki pogotowia a-u-a-u-a-u . Zawracamy uwagę na „intensywną pracę” warg podczas wymawiania samogłosek i otwieranie ust (obrazki samochodów w pliku pdf samogłoski-samochody).

 

ROZMAWIAMY O PUCIU

• Oglądamy obrazki sytuacyjne z Puciem i jego rodziną, opowiadając i rozmawiając o nich, nadajemy znaczenie samogłoskom - za pomocą samogłosek możemy wyrażać emocje. (Obrazki do pobrania w dokumentach pdf samogłoski – sytuacyjne)

 

ZABAWY ZE „SKACZĄCYMI” I „PŁYNĄCYMI” SAMOGŁOSKAMI

• Wymawiamy samogłoski ustne staccato (oddzielnie - „samogłoski skaczą”), następnie legato (płynnie - „samogłoski płyną”). Prosimy dziecko, by powtórzyło:

a…..a……a……a……aaaaaaaaa

o…..o.….o.….o……oooooooo

u…..u.….u.….u……uuuuuuuu

e…..e.….e.….e……eeeeeeeee

y…..y.….y.….y…….yyyyyyyyy

i…...i..….i…….i……iiiiiiiiiiiiiiiii

• Następne ćwiczenie wykonujemy podobnie:

a…o…u….e….y….i… „samogłoski skaczą”

aaa…ooo… uuu…eee…yyy…iiii… „samogłoski płyną”

• Wymawiamy samogłoski na jednym wydechu: aoueyi

 

ŚPIEWAMY SAMOGŁOSKI

• Śpiewamy piosenkę „Wlazł kotek” wykorzystując samogłoski:

a– o – u  zamiast Wlazł kotek

e – y – i  zamiast na płotek

a – i – u zamiast i mruga

a – i – u zamiast i mruga

a– o – u  zamiast Ładna to

e – y – i  zamiast piosenka

a – i – u zamiast nie długa

a – i – u zamiast nie długa itd.

 

ZAGADKI

Odczytujemy zagadki, a dziecko je odgaduje  – zwracamy uwagę na prawidłową wymowę samogłosek. Starsze dzieci wysłuchują jaką samogłoskę słychać na początku odgadniętego słowa, dzieci sześcioletnie szukają wszystkich samogłosek w słowie.

- Dookoła szklane szybki, w środku woda, w wodzie rybki. (akwarium)

- Zakładają sztuczne włosy, przypinają wąsy, nosy. Czasem noszą maski. Dostają oklaski. (aktorzy)

- Lubią mnie dzieci, szuka mnie wiewiórka. Smaczny jestem w środku, twarda na mnie skórka. (orzech)

- Są na kołach, to zaręczę, ale nie są to obręcze. Mocno trzyma je powietrze. Źle, gdy bieżnik z nich się zetrze.  (opony)

- Co to za domek mały, w którym pszczółki zamieszkały? (ul)

- Jest w łazience niby-miska, obok wisi ręcznik duży. O tym wie najmniejsze dziecko, że do mycia ona służy. (umywalka)

- Musi być w kinie, lecz nie w teatrze, gdy film oglądam na niego patrzę. (ekran)

- Daleko niesie głosy po lesie. (echo)

- Jest zbudowane z lodu i śniegu, ale w nim ciepło, choć blisko biegun. (igloo)

- Jeżom na grzbiecie się jeżą, sosną – zielenią się , rosną. A w rękach krawcowej – do szycia gotowe. (igły)

(źródło: Księga zagadek Ewa Skorek)

 

O WYMOWIE GŁOSEK NOSOWYCH

https://www.youtube.com/watch?v=0eX4sD5q7MU

 

ROZGRZEWKA

Wykonujemy ćwiczenia obserwując ruch podniebienia miękkiego w lusterku:

• Ziewamy .
• Bierzemy głęboki wdech nosem i wydychamy powietrze szeroko otwartymi ustami.
• Oddychamy tylko ustami.
• Śpiący miś – chrapiemy z szeroko otwartymi ustami.

http://www.kolorowankidowydruku.eu/Images%203/kolorowanki-Troskliwe-Misie-malowanki-do-wydruku-8.jpg

• Wypowiadamy kilkukrotnie „skaczące” a.
• Wesoła małpka – wypowiadamy uku – ugu ; oko – ogo ; uk- ku ; ug – gu ; ok – ko ; og – go

https://www.stylisi.pl/images/kolorowanki/malpa/malpa_1.pdf

 

ZABAWA W BADACZY MOWY

• Obserwujemy ułożenie warg podczas kilkukrotnego wymawiania głosek ą ę.
• Prosimy dziecko o dotknięcie palcem wskazującym skrzydełka nosa i powtarzanie następujących samogłosek:

a – a – a – ą – ą

o – o – o – ą – ą

e – e – e – ę – ę

ą – ą – ą – ę – ę – ę 

Obserwujemy, co dzieje się ze skrzydełkiem nosa gdy mówimy ą, ę  (lekko drży, bo przez nos wydobywa się powietrze)

• Wypowiadamy samogłoski ą ę przykładając małe lusterko pod nos i obserwując zbierającą się tam parę wodną z wydychanego przez nos powietrza. Tak samo sprawdzamy samogłoski ustne : a, u, i, e, o, y - podczas wymowy tych głosek nie powinno być pary na lusterku przyłożonym pod nos - powietrze wydychane jest w trakcie ich wymowy tylko przez usta.
• Wymawiamy na przemian głoski o, ą z zatkanym nosem – głoska o będzie miała ładne, czyste ustne brzmienie, głoska nosowa ą – będzie brzmiała brzydziej, „kaczkowato”; podobnie „badamy” głoski e, ę

ZABAWY  ROBOTÓW

• Wypowiadamy sylaby

mo – mmmo – mą

mą – mą – mą

no – nnno  – ną 

ną – ną – ną

me – mmme – mę

mę – mę – mę

ne – nnne – nę

nę – nę – nę

ma – mmma – mą

mą – mą – mą

 

• Gęś, gęsi : gę, gę , gę

Gąsior, gąsiory : gą , gą , gą

kąsa 

kęsy

kąsa kęsy

Gęś kąsa kęsy

Gąsior kąsa kęsy

Obrazki do zabaw w plikach do pobrania.

 

• ZAGADKI

Odczytujemy zagadki, a dziecko je odgaduje  – zwracamy uwagę na prawidłową wymowę samogłosek nosowych.

 

Cicho pełznie w trawie.

Pręży się i zwija.

Podobny do żmii,

Ale to nie żmija. (wąż) 

 

Ma je kot,

ale są też

pod nosem,

u taty Agaty. (wąsy) 

 

Kiedy po niebie

wędruje nocą,

dokoła niego

gwiazdy migocą. (księżyc)

 

Ma zgrabną, długą szyję

ta łódeczka biała,

kiedy wyszła z wody,

to trawę szczypała (gęś)

 

A teraz kilka zabaw on - line

https://wordwall.net/pl/resource/1094650/samog%C5%82oski-znajd%C5%BA-par%C4%99

https://wordwall.net/pl/resource/1550363/samog%C5%82oski

https://wordwall.net/pl/resource/1479665/samog%C5%82oski

https://wordwall.net/pl/resource/2190936/samog%C5%82oski

https://wordwall.net/pl/resource/1621338/samog%C5%82oski