Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1 w Nowym Dworze Mazowieckim

Układ wzrokowy jest skomplikowany i nie polega tylko na tym, by nasze gałki oczne dobrze widziały. Oczy odbierają obrazy ze świata zewnętrznego i przekazują te informacje do mózgu, a tam ulegają przetworzeniu i poddane są ocenie, np. czy bodziec wzrokowy jest ważny, czy należy go pominąć, czy też trzeba jakoś zareagować (jeśli widzimy samochód, musimy się zatrzymać przed przejściem na drugą stronę ulicy).

Mózg i oczy współdziałają ze sobą, aby pojąć zasadę perspektywy (osoba widziana z daleka jest tą samą osobą

z bliska, rzucona piłka trafia do rąk, bo śledzimy jej tor lotu, potrafimy zapamiętać kolory, kształty, sekwencję pisanych liter

i w końcu czytanie).

Możemy wyróżnić następujące zaburzenia wzrokowe:

1. Nadwrażliwość wzrokowa:

• unikanie świateł błyszczących, migoczących, odwracanie się od nich, zamykanie oczu,
• mrużenie oczu,
• preferowanie noszenia okularów przeciwsłonecznych,
• mrużenie oczu, niepokój z powodu zbliżającej się piłki, trudności z jej chwytaniem,
• niechęć do uczestnictwa w grach zespołowych,
• unikanie kontaktu wzrokowego,
• trudność z odnalezieniem się w nowym miejscu, sali wykładowej,
• niepokój w jaskrawo oświetlonym, zatłoczonym miejscu,
• trudność z czytaniem tekstu wydanego na kredowym papierze,
• trudność z wykonaniem zadań na karcie pracy z wieloma ozdobnikami, dodatkami, zmienną czcionką.

2. Podwrażliwość wzrokowa:

• trudności z utrzymaniem się w liniaturze podczas kolorowania, pisania,
• problemy z układaniem puzzli, klocków,
• potykanie się podczas chodzenia, zwłaszcza pokonywania schodów, krawężników,
• trudności z odnalezieniem się w budynku, korytarzu, trudności w orientacji przestrzennej,
• trudności z określaniem różnic i podobieństw, określaniem szczegółów obrazu,
• trudności z wyszukiwaniem punktów orientacyjnych, na przykład piktogramów oznaczających wyjście z budynku, informacje o zadaniu do wykonania z podręcznika zapisane na tablicy szkolnej, położenie bluzy w pomieszczeniu,
• nieradzenie sobie z wycinaniem nożyczkami, przyklejaniem fragmentów w odpowiednim miejscu.

3. Poszukiwanie wrażeń wzrokowych:

• trudności w opanowaniu techniki czytania i pisania,
• poszukiwanie aktywności ruchowych, takich jak obroty, zwisanie głową w dół, skoki,
• trudności z utrzymaniem wzroku na poruszającym się przedmiocie,
• trudności z przepisywaniem z tablicy do zeszytu, gubienie się w ostatnio zapamiętywanym i zapisywanym miejscu,
• wpatrywanie się światło, latarnię, wirujące płatki śniegu.

4. Dyspraksja:

• trudności z zapinaniem guzików, zakładaniem skarpet, butów na właściwą nogę, wiązaniem sznurówek, 
• potykanie się,
• nieestetyczny wygląd, trudności z utrzymaniem ładu w otoczeniu.

5. Zaburzenia posturalne:

• podpieranie głowy ręką podczas pisania,
• trudności w śledzeniu wzrokiem,
• męczliwość podczas czytania i pisania,
• trudności w przeszukiwaniu wzrokiem ilustracji, otoczenia,
• przebywanie z opuszczoną głową, trudności w kontakcie wzrokowym.

Propozycje ćwiczeń percepcji i pamięci wzrokowej oraz koordynacji wzrokowo – ruchowej:

1. Wskazywanie, rozpoznawanie i nazywanie podstawowych figur geometrycznych

2. Wskazywanie różnych przedmiotów o kształcie podstawowych figur geometrycznych (np.: obraz – prostokąt, talerz – koło, znak drogowy – trójkąt)

3. Wskazywanie, rozpoznawanie i nazywanie liter i cyfr (propozycja nie tylko dla tych dzieci, które znają litery i cyfry)

4. Wskazywanie zmian w obrębie układu, liczebności (lub innych cech np. :koloru) figur geometrycznych, cyfr i liter lub innych znaków graficznych. (np.: „która figura zniknęła?”, „jakiej literki brakuje?” )

5. Obserwacja i rozpoznawanie pór roku po cechach charakterystycznych (np.: śnieg, bałwan – zima; kolorowe liście, parasol – jesień)

6. Obserwacja zachowań ludzi i przyrody w różnych porach roku (np.: bociany – przylot na wiosnę)

7. Rozpoznawanie dni tygodnia i miesięcy – wskazanie w kalendarzu (np.: zabawy z kalendarzem – „kiedy jest dzień dziecka”, „kiedy przychodzi Mikołaj”)

8. Rozpoznawanie zmian i wskazywanie zmian w otoczeniu oraz próby zapisania graficznie własnych obserwacji (np.: dzienniczek pogody)

9. Naśladowanie czynności drugiej osoby (głównie doskonalenie czynności samoobsługowych) – zabawy „zrób to co ja” lub „zrób to co zrobiło dziecko na obrazku”

10. Zabawy tematyczne (np.: dom, sklep, lekarz)

11. Naśladowanie zachowań zwierząt (np.: kotek pije mleko z miseczki, kotek oblizuje językiem pyszczek – elementy pracy logopedycznej)